سوال:

فلسفه آب ریختن روی قبر صحت داره؟ آیا عذاب قبر تا زمانی که قبر خیسه از میت برداشته میشود؟

پاسخ:

در باره آب ریختن بر قبر میت باید گفت: یکی از مستحبات پس از دفن میّت، آب ریختن روی قبر است، بدین ترتیب که رو به قبله بایستی و از طرف سر میت دور تا دور قبر را آب بریزی و بقیه آب را به وسط قبر بریزی.(۱)

در مورد کم شدن عذاب میت روایاتی وارد شده است. امام صادق(ع) فرمود: تا وقتی که خاک های قبر بر اثر پاشیدن آب نم داشته باشد، عذاب از میّت برداشته می شود.(۲) البته نمی توان چنین روایتی را قطعی و یقینی دانست و شاید این روایت ناظر به شخص خاصی باشد ، اما استحباب این عمل به جای خود باقی است.

در وسائل الشیعه در مورد آب پاشیدن روی قبر روایاتی نقل شده است که دلالت بر استحباب آن دارد.

از ظاهر روایات استفاده می شود که استحباب مربوط به موقعی است که میت را دفن کرده و پس از آن که قبر را از خاک پر کردند، روی آن آب بریزند. فقط از یک روایت استفاده می شود که امام رضا(ع) دستور داد روی قبر یونس بن یعقوب تا چهل ماه یا چهل روز آب بریزند.(۳) ریختن آب بر قبر به هنگام دفن میت از سنت رسول خدا و مستحبات است و بنا بر روایت تا زمانی که خیسی آب باشد، عذاب از میت دفع می گردد.(۴)

با توجه به این روایات نمی توان استحباب آن را بعد از گذشت مدت استفاده کرد.

اما برخی از فقها آب پاشیدن روی قبر را مختصّ به بعد از دفن نکرده اند، بلکه گفته اند که هر موقع انسان موفق به زیارت اهل قبور شد، مستحب است روی قبر آب بپاشد.(۵)

در روایات برای این کار علت خاصی ذکر نشده است، اما شاید حد اقل علّت آن این باشد که خاک قبر در اثر پاشیدن آب سفت و محکم شود تا بدن میّت از دستبرد حیوانات مانند گورکن مصون بماند. کشتن مورچه هم به واسطه ریختن آب اشکال ندارد .

با توجه به این استحباب و روایات مربوط به آن، در بین عوام مردم شستن قبرها مرسوم شده و این کار حرام یا بدعت نیست که از آن منع شود در عین این که با این شستن سنگ قبر هم تمیز می شود و نوشته های بر قبر، واضح می گردد. و ممکن است احترام به میت هم باشد.

۱٫ امام خمینی، تحریرالوسیله، نشر موسسه آثار امام خمینی، ج ۱، ص ۹۱٫
۲٫ شیخ عباس قمی سفینه البحار، نشر موسسه انتشارات معصومه قم ج ۲، ص ۳۹۶، ماده قبر.
۳٫ حرعاملی، وسائل الشیعه، نشر دار احجه بیروت ۱۴۱۲ ق، ج ۲، ص ۸۶۰؛ و نیز: سید کاضم یزدی عروه الوثقی، نشر دار الکتبالاسلامیه تهران بی تا ج ۱، ص ۴۴۲٫
۴٫ امام خمینی(ره)، تحریرالوسیله، نشر پیشیین، ج ۱، ص ۹۱؛ و نیز : شیخ عباس قمی، سفینه البحار، نشر پیشیین، ج ۲، ماده قبر.۳۹۶،
۵٫ کلینی، کافی، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۷ ش، ج ۳، ص ۲۰۰٫