زوال_عقل یا دمانس از بین رفتن توانایی تفکر است و عبارت است از تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی که در زمینه‌ای از هشیاری کامل (بدون وجود دلیریوم بسته به نوع عامل آن) بروز می‌کند.
دمانس از علائم بیماری و به صورت مجموعه‌ای از عملکردی‌های بد بالینی شامل اختلالاتی در حافظه، اختلال زبان، تغییرات روان‌شناختی و روان‌پزشکی و مختل شدن فعالیت‌های روزمره تظاهر می‌یابد. امروزه حدود ۱۲ میلیون نفر در جهان دمانس دارند و انتظار می‌رود که این تعداد در سال ۲۰۴۰ به ۲۵ میلیون برسد.
دمانس demantia یا زوال عقل، در پزشکی و روان‌پزشکی، اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی به علت بیماری عضوی مغز، که با تغییر شخصیت و موقعیت‌ناشناسی و اختلال در حافظه و داوری و اندیشه همراه است.
شایع‌ترین نوع دمانس، زوال عقلِ سالخوردگی یا آلزایمر است. از دیگر عوامل ایجاد دمانس می‌توان به سکته مغزی، دلیریوم ناشی از توکسیک شدن بدن در اثر مواد مخدر و روان‌گردان و بیماری‌های ناشایع ولی معروف مانند جنون گاوی اشاره نمود.
افراد مبتلا به به زوال عقل ممکن است دچار گیجی باشند، قادر به یادآوری مطلب نباشند یا مهارت هایی که داشته اند از جمله فعالیت های عادی روزمره را از دست بدهند.
سرانجام ممکن است آنها اعضای خانواده یا دوستان را نشناسند و ممکن است این افراد مضطرب به نظر آیند.
زوال عقل در افراد سالمند شایع تر است اما، پیامد طبیعی سالمندی نیست.
علائم و نشانه های زوال عقل عبارتند از:
– از دست دادن تدریجی حافظه
– گیجی
– تفکر مبهم، شامل عدم توانایی حل مسئله
– رفتار مضطربانه یا توهمات
– گم شدن بیمار در اماکنی که قبلاً با آنها آشنا بوده است.
– بی علاقگی نسبت به انجام فعالیت های روزانه
بیماری زوال عقل عروقی [ناشی از سکته مغزی] و آلزایمر قابل درمان نیستند. برخی دستورهای دارویی باعث کندی روند پیشرفت زوال عقل می شوند. پزشک می تواند در تصمیم گیری درباره مفید بودن دارو کمک کند.